Hoạt động tại Việt Nam Hubert van Es

Năm 1975 Hubert Van Es bấy giờ đang làm việc cho hãng tin UPI tại Sài Gòn. Ông nhận được chỉ dẫn từ cấp trên về nơi tập kết để được đưa đi trước khi quân Bắc Việt tiến vào. Bất chấp hiểm nguy có thể đến với mình, Van Es và một số đồng nghiệp tại hãng tin UPI đã quyết định ở lại càng lâu càng tốt vì tất cả đều muốn chứng kiến cuộc chiến kết thúc. Ngày 29 tháng 4 năm 1975, ông đã chụp nhiều tấm hình quan trọng, trong đó có cảnh nhiều người Việt Nam hốt hoảng đốt tất cả những tài liệu cho thấy họ có quan hệ với Mỹ cũng như tấm hình một người lính thủy đánh bộ chạm trán với một bà mẹ Việt Nam và đứa con trai nhỏ của bà ta. Đến khi trở về nơi làm việc để xử lý các tấm hình vừa chụp, khoảnh khắc mà Van Es chụp được bức ảnh nổi tiếng nhất xảy ra như sau:

Lúc đó khoảng 2 giờ 30 chiều và tôi đang ngồi trong phòng tối, chợt nghe tiếng Bert Okuley gọi vọng vào, "Van Es, ra đây xem, có một chiếc trực thăng trên nóc nhà!" Tôi chộp lấy máy ảnh và ống kính dài nhất còn lại trong phòng - đó chỉ là một ống 300 mm, nhưng không còn cách nào khác - rồi lao vội ra ban công. Nhìn về hướng chung cư Pittman, tôi thấy khoảng 20 đến 30 người trên nóc nhà đang leo lên chiếc trực thăng Huey của hãng Air America. Phía trên chiếc thang có một người Mỹ mặc thường phục đang kéo từng người lên rồi đẩy vào bên trong. Tất nhiên là không phải tất cả số người trên đó đều có thể lên máy bay được, và máy bay đã cất cánh với khoảng 12 hay 14 người bên trong (loại máy bay này vốn được thiết kế chở tối đa 8 người). Số còn lại đợi trên nóc nhà hàng tiếng đồng hồ, mong có máy bay khác tới. Nhưng vô vọng. Sau khi chụp khoảng 10 khung hình, tôi trở về phòng tối và xử lý phim, kịp có hình trước 5 giờ chiều để gửi sang Tokyo từ văn phòng điện tín Sài Gòn.[1]

Khi quân đội Bắc Việt vào đến đây, Van Es liền đội một chiếc mũ ngụy trang mang lá cờ Hà Lan nhỏ bằng nhựa có in dòng chữ Việt Báo chí Hà Lan rồi chạy xuống phố ghi lại những khoảnh khắc cuối cùng của cuộc chiến tại Sài Gòn. Hơn một tháng sau, vào ngày 1 tháng 6 năm 1975, Hubert van Es rời Việt Nam bằng máy bay qua đường Viên Chăn, Lào.

Tòa nhà trong tấm ảnh theo như lời ghi chú của Van Es đã bị hiểu sai thành Đại sứ quán Mỹ từ những năm 1970.[2] Ông cho rằng mình đã viết rất rõ phần chú thích của bức ảnh này là chiếc trực thăng đang sơ tán người trên nóc một tòa nhà chung cư ngay giữa trung tâm Sài Gòn, nơi các quan chức cấp cao CIA ở (Số 22 đường Gia Long).[1] Địa chỉ hiện nay là số 22 đường Lý Tự Trọng, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, và du khách không được phép lại gần mái nhà.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Hubert van Es http://www.latimes.com/local/obituaries/la-me-hugh... http://www.mishalov.com/Vietnam_finalescape.html http://www.nytimes.com/2000/04/23/weekinreview/the... http://www.nytimes.com/2005/04/29/opinion/29van_es... http://www.upi.com/Top_News/2009/05/15/Vietnam-War... http://www.biografischportaal.nl/en/persoon/810872... https://id.loc.gov/authorities/names/no2009078779 https://d-nb.info/gnd/140931406 https://rkd.nl/en/explore/artists/416242 https://web.archive.org/web/20060829111318/http://...